Sık sık yazıyorum. Kısa dönemde dış açıklardan kurtulmanın yolu, Rusya ve Çin’ den ithalatı yarı yarıya düşürmektir. Zira 2022 yılında dış ticaret açığının yüzde 80’ini, son çeyrekte de yüzde 60’ını bu iki ülkeye verdik. Hele Çine ihracatımız yok denecek seviyededir.
Bu iki ülkeden ithalatımızı, kotalar ve vergiler yoluyla elbette uluslar arası sözleşmelere uygun olarak düşürürsek, üretimde ve tüketimde bir sorun yaşamayız.
Ancak dış açıkları kalıcı olarak düşürmek için, üretimde kullanılan ve genelde yüzde 40 üstünde, ihracat malı üretiminde yüzde 70 üstünde olan ithal hammadde ve aramalı oranını da düşürmek gerekir.
Üretimde ve ihracat malı üretiminde ham madde ve aramalı ithalatını düşürmek için,
- Yatırım ve güven ortamı oluşturmak;
- Devletin geçici olarak piyasaya girmesi;
- İthalata ikame edilebilir kalitede ve vasıfta, hammadde üretimi ve aramalı üretimine yüksek teşvikler vermek, gerekiyor.
Demokrasi ve hukukun üstünlüğüne geçmek, istikrar programı hazırlamak, yatırımlara güven ortamı oluşturmak gerekir.
Dünkü Medyada Piyasalar Mehmet Şimşek’i bekliyor diye bir haber yer aldı. Gerçekte güven sorunu bir kişiye bağlı olmaz. Siyasi iktidarın istikrar programı hazırlaması gerekir.
Teşvikler için; Sanayi odaları, firmalar nezdinde anket yaparak;
Hammadde ve aramalı girdi ihtiyaçlarını; Mevcut işletme kapasitesini,
Hammadde ve aramalı üretme imkanlarını; Yeni yatırım yapma eğilimlerini tespit etmek gerekir.
Devlet; gübre ve kağıt üretimi ve benzerlerini doğrudan doğruya yapmalıdır.
Yine Devlet tarım, hayvancılık ve tohum işletmeleri kurmalı, tahıl üretiminde yol göstermeli, tohum ihtiyacını karşılamalıdır. Çiftçiye Türkiye şartlarına uygun olan ve verimli olan hayvan dağıtılmalıdır.
Et ve süt kurumu, her ilde bir şube açmalı; üreticiden hayvanı doğrudan satın almalı, tüketiciye işletme giderlerini karşılayacak fiyattan, spekülatifi önlemek için gerektiğinde zararına satış yapmalı ve zarar sosyalize edilmeli yani hazine tarafından karşılanmalıdır.
Hammadde teşvikleri, üretimden önce kredi desteği ile ve üretimden sonra, toplam üretim değerinin en az yüzde 20’i oranında nakit olarak verilmelidir. Teşvikler ve uygulama Sayıştay tarafından denetlenmelidir.
Bilgi, teknoloji, sermaye, nitelikli eleman temini, Ar-Ge birimi oluşturma gibi alanlarda teşvik destek mekanizmaları, il sanayi odaları aracılığı ile hazine tarafından verilmelidir.
Devlet ve özel sektör yatırımlarını yönlendirmek ve teşvik etmek için, planlama yapmak gerekir. Yerli ve yabancı sermaye önünü görmeden yatırım yapmıyor. Planlama yarını da planlamak demektir.
Ayrıca bu planlara uygun yıllık programlar olmalıdır.