Daralma Ne Kadar Devam Eder ?

2018 GSYH , cari fiyatlarla 3 trilyon 701 milyar lira oldu. Dolar cinsinden ise nominal GSYH  701 milyar dolar oldu. 2018 yılı ortalama dolar kurunun  5,2797 olarak alındığı anlaşılıyor.

Fert başına  GSYH da  cari fiyatlarla 45 463 lira , dolar cinsinden 9 632 dolar oldu. Eğer 2018 de TL düşük değerde olmasaydı  fert başına GSYH daha yüksek , aşağı yukarı 11.000 dolar  dolayında  olurdu.

Bir önceki yıla ve bir önceki döneme göre , 2018  ortalama büyüme oranı yüzde 2.6 ve dördüncü çeyrek büyüme oranı yüzde eksi 3 oldu.

Dördüncü çeyrekte GSYH’ nın daralmasında en fazla özel tüketim harcamalarında yüzde 8.9 oranındaki düşme etkili oldu. Özel tüketimin büyümeye negatif katkısı  eksi 5.3  oldu.

Özel tüketim harcamalarının düşmesinde birçok nedei var. Halkın satın alma gücü düştü. Memur , emekli ve işçilere enflasyon kadar düzeltme yapıldı. Büyümeden pay verilmedi. Maaş ve ücretlerde düzeltme yapılırken , TÜİK ‘TÜFE oranı dikkate alındı. Oysaki gıda fiyatlarının yüksek olmasından dolayı vatandaşa bu  enflasyon daha yüksek yansıdı.

Ayrıca İşsizliğin artması , tüketici kredi faizlerinin artması , bankaların kredileri daraltması , hızlı kur artışının kriz beklentisi yaratması ve tüketici güveninin düşmesi etkili oldu.

Yatırımlardaki yüzde 12,9 oranındaki gerilemenin negatif katkısı  da eksi 3.9  oldu. Yatırımların düşmesinde  de yine faizlerin artması , kriz beklentisi ,  ekonomik önlemlerin algı yaratmak üstüne düzenlenmesi ve bu nedenle tasarruf sahibinde güven kaybı ile   demokrasi ve hukukun üstünlüğünde Türkiye’nin  geri gitmesi etkili oldu.

Mevsim ve Takvim etkilerinden arındırılmış GSYH büyüme oranları çeyreklik değişimleri gösterir.  Takvim etkileri , çalışma iş gününde kaymalar , resmi ve dini bayram tatilleri nedeniyle çalışma sürelerinden ortaya çıkan farkları düzeltmek için yapılıyor.

Çeyreklik büyüme oranları , Türkiye’nin 2018 ikinci çeyreğinden itibaren  daralmaya girdiğini gösteriyor. 2018 ikinci çeyreğinde büyüme oranı sıfır , ikinci çeyreğinde eksi 1.6 ve üçüncü çeyreğinde eksi 2.4 oldu.

2017 yılının dördüncü çeyreğinden sonra , GSYH büyüme trendi sert bir şekilde düşme eğilimine giriyor. (Aşağıdaki Grafik )

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bu daralma eğilimi birdenbire durmaz.  31 Mart seçimleri üretici ve tüketici güveninde bir değişiklik yaratabilir. Siyasi iktidar ekonomi yönetiminde değişiklik yapabilir. Ancak bunlar bile 2019 yılının birinci ve ikinci çeyreğinde  daralmayı durduramayacak gibi görünüyor.

En son tahminlerden , OECD’ nin Türkiye için 2019 büyüme tahmini eksi 1.8 ve J. P Morgan’ın büyüme tahmini eksi 0.9 ‘dur.

Ekonomik durgunluktan hızlı çıkmamız için Siyasi iktidarın radikal önlemler alması gerekir :

Hukukun üstünlüğü ve demokraside iyileşme algısı yaratmak  için , AB’ çıpa olabilir.  AB ile ilişikleri  bu paralelde öncelikli olarak geliştirebiliriz.

Türkiye’nin CDS’si iç ve dış dengelerin, dış borçların  ve tüm  ekonominin bir göstergesidir. CDS oranını düşürebilmek için , İMF’ yi çıpa olarak kullanmalıyız. İMF’ nin vereceği krediden çok mali çıpa olması önemlidir.  Türkiye bu durumda  daha ucuz dış kredi bulur. Kaldı ki  İMF Doğrudan yabancı yatırım sermayesi içinde bir teminattır.

Teknokrat bir ekonomi yönetimi kurulmalıdır. Bu yönetim ;

Planlama yapmalıdır. Üretimde ithalat girdi payını azaltacak önlemler almalıdır.

İnşaat sektörü tamamıyla piyasaya bırakılmalıdır.   TOKİ’nin işlevi yalnızca sosyal konut alanı ile sınırlı olmalıdır.

Devlet – özel sektör işbirliği , yap işlet devret modeline dönmelidir.  Mevcutlarda süreden taviz verilerek , bütçeden talep garantisi yükü kaldırılmalıdır. Devlet bu altyapıları kendi işletirse ,yalnız bunların  geliri ile yatırımcının bedelini geri ödeyebilir.

Bugünkü daralma işsizliğin daha da artmasına neden olacaktır. Bir sosyal sorun doğurmaması için 4 milyon mu ne kadarsa , Suriyelileri Esat’la anlaşıp geri göndermemiz , istikrarın olmazsa olmazıdır.

 

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir