Başbakan yardımcısı , Abdüllatif Şener , dalgalı kur sistemini tartışmalıyız diyor..
Aslında dalgalı kur sistemi Türkiye’ye vereceği zararı verdi.. artık tartışsan ne çıkar .
Teorik olarak Dalgalı kur sistemi cari açığı otomatik olarak önler.. Sistem şöyle çalışır :
Bir ekonomide döviz kurları aşırı değer kazanır, Milli para değer kaybederse , o ülkede ithalat pahalı gelmeye başlar.. İhracatta rekabet gücü artar.. Ülke cari fazla vermeye başlar.. Cari fazla ile elde edilen döviz , piyasa da döviz arzını artırır.. Kurlar düşer… Cari fazla dengeye gelir.
Tersine eğer Milli para aşırı değer kazanır ve döviz kurları düşerse, bu defa ithalat ucuz gelmeye başlar.. İhracatta rekabet gücü azalır.. Ülke cari açık vermeye başlar.. Cari açığın önceden finansmanı için dövize ihtiyaç vardır.. Yani döviz talebi artar.. talep artınca döviz fiyatları ,kurlar artar.. cari açık dengeye gelir.
Türkiye de dalgalı kur sistemi Yukarıdaki işlevini yapmamıştır..
Tersine YTL aşırı değer kazanmış.. Cari açık tahminlerin çok üstünde artmıştır.
Bu sistemin çalışması için , dalgalı kur için elverişli bir piyasa ve altyapı olması gerekir. Türkiye de gerekli piyasa şartları oluşmadan , altyapısı olmadan 2001 yılında dalgalı kur sistemine geçilmiştir..
1. Dolarizasyon dalgalı kur sisteminin çalışmasını engelledi:
Türkiye de döviz girişi ve çıkışı dışında , halkın döviz tutması döviz arz ve talebini etkiledi. Türkiye de Döviz yalnızca
İhtiyaç için değil , aynı zamanda bir tasarruf aracı olarak tutuluyor.. Yine istikrar sorunu nedeniyle ve devalüasyon beklentisi ile döviz tutuluyor.. Örneğin , geçen yıl şubat ayında döviz tevdiat hesapları toplamı 82 milyar dolar iken bu sene şubat ayında 96 milyar dolara yükseldi.
Vadeli döviz işlemleri piyasası gelişmemiştir.
Türkiye’de finansal piyasalar yeteri kadar gelişmemiştir. Kur riskine karşı koruma sağlayacak enstrümanlar dün hiç yoktu..Bu gün ise yetersizdir..Örneğin “Vadeli Döviz İşlemleri ” Piyasaları gelişmemiştir.
Finansal piyasalarda rekabet koşulları oluşmamıştır.
Dalgalı veya serbest kur politikası için ,döviz arz ve talebinin dengede oluşmasını sağlayacak piyasa yapısının ve piyasa şartlarının olması gerekir.Kısa vadeli dış borcun yüksek olduğu ,iç tasarrufların yetersiz olduğu ve kamu açıklarının kısmen döviz hamili veya dövize endeksli devlet kağıtlarıyla kapatıldığı ekonomide döviz arz ve talebi serbestçe oluşması beklenemez.
Reel faizler yüksektir..
Risk’in yüksek olduğu ve kamunun borç verebilir fonların yüzde 70 ‘ini kullandığı bir durumda ,faizleri indirmek mümkün değildir..Yüksek faiz kurlar üstünde baskı oluşturmakta ve Milli para değerlenmektedir
Yüksek reel faiz nedeniyle , giren sıcak para 73 milyar doları geçti.. Sıcak para girişi , döviz arzını artırıyor.. ve kurlar düşüyor.
Bu nedenlerle dalgalı kur sistemi başarısız olmuş , cari açık artmış ,ekonomi aşırı kırılgan olmuştur.
Türkiye’nin şartlarına ‘’konrollü kur sistemi uyar..’’ Zaman içinde bu sisteme geçmek zorundayız.