2014 yılı cari işlemler açığı 45.8 milyar dolar oldu. Bir önceki yıla göre düşme var. Ancak yine de Milli Gelirin yüzde 5.6’sına ulaştı.
Cari açıkla ilgili çok yanlış tartışmalar var. Söz gelimi ‘’Milli gelirin yüzde 5’i kadar cari açık sürdürülebilir ‘’deniliyor. Ne var ki, Türkiye 12 yıldan beri zaten bu cari açığı sürdürüyor. Ancak sürdürmenin maliyetleri var:
-
2003 yılından bu güne kadar Türkiye 408 milyar dolar cari açık verdi.
-
2002 yılında 129 milyar dolar olan Dış borç stoku 400 milyar doları geçti. Türkiye net dış borç ödeyen ülke olunca, kaynak çıkışı olacak ve ülkede fakirleşme yaşayacak.
-
Türk ekonomisi kırılgan ekonomi olarak ilan edildi ve bu nedenle artık dış krediyi daha yüksek faizle alıyor.
-
2012 yılına kadar kurlar düşük TL değerli tutulduğu halde enflasyon önlenemedi.
-
2014 yılında Petrol fiyatları düştüğü halde cari açık devam etti. Hani cari açığı yalnızca enerji ithalatına bağlayanlara, üretimde yüzde 70 oranında ithal aramalı ve hammadde girdi kullanıldığını hatırlatmak gerekir. Ayrıca yabancıya satılan bankalar, kamu altyapı yatırımları ve özel sektördeki karlı işletmelerin, her sene yurt dışına kar transferinin de cari açık yarattığını unutmamak gerekir.
-
Üretim ithalata bağımlı olduğu için ve Türkiye durgunluk yaşadığı için, işsizlik oranları da arttı.
Bu şartlarda hala Cari açığın sürdürülebilir olduğunu söylemek doğru bir tespit değildir.
Aşağıdaki tabloda, Merkez Bankası ödemeler Dengesi 2014 ‘ raporundan çıkarılan bazı göstergeler var.
| ÖDEMELER DENGESİNDE BAZI GİRİŞ VE ÇIKIŞLAR (MİLYAR DOLAR) | ||
| 2013 | 2014 | |
| CARİ İŞLEMLER AÇIĞI | 64,6 | 45,8 |
| İHRACAT | 161,8 | 169 |
| İTHALAT | 241,7 | 232,6 |
| TÜRKLERİN YURT DIŞI YATIRIMI | 3,6 | 7 |
| YABANCILARIN YURT İÇİ ALIMI | ||
| HİSSE SENEDİ | 0,8 | 2,6 |
| DEVLET İÇ BORÇLANMA SENETLERİ | 4,1 | 0,4 |
| YURTDIŞINA TAHVİL İHRACI | ||
| BANKALAR | 8 | 10,2 |
| DİĞER SEKTÖRLER | 3,4 | 3,2 |
| MB İŞÇİ DÖVİZLERİ ÇIKIŞI | 2 | 2,3 |
| YURT DIŞI KİŞİLER MEVDUATINDA DEĞİŞME | 3,4 | 3,1 |
| DIŞ KREDİ KULLANIMI | ||
| BANKALAR | 21,6 | 12,1 |
| DİĞER SEKTÖRLER | 1,1 | 5,8 |
2014 yılında İhracatta artış var, ithalatta azalma var. Kur artışları ile birlikte, dış talep olsaydı, ihracatımız daha çok artardı. Zira Avrupa da ve Rusya da, farklı olmakla birlikte, ikisinde de kriz var.
Suriye ve Mısırı düşman ilan ettik. TL hala yüzde 5 kadar değerli olduğu için, Çin gibi Milli Parasını dengede tutan ülkelerle rekabet edemiyoruz.
Yukarıdaki tabloda dikkat çeken bir husus, Türklerin 2014 yılında yurt dışında daha çok yatırım yapmaları, Merkez bankasındaki işçi dövizlerinde daha fazla çıkış olması ve Yabancıların daha az devlet iç borçlanma senetleri almış olmasıdır.
Bunlar, güven sorununu akla getiren gelişmelerdir. Hükümetin faiz takıntısı devam ederse, Güven sorunu daha da artabilir.