Her yıl 10 Ocak, çalışan gazeteciler günüdür.
Türkiye şartlarında çalışan gazeteci, kendisinden çok şey beklenen ve fakat kendisine hiçbir hak verilmeyen kişidir.
Çalışan gazeteciden çok şey bekliyoruz… Temel neden basının yarı kamusal bir hizmet olmasıdır. Hem kişilere hem de topluma fayda sağlar.
Özel faydası var… Zira gazete okuyan, bilgi sahibi olur. Kültür düzeyi artar. Piyasadan haberdar olur. Ekonomik olarak daha rasyonel davranır.
Toplumsal faydası var… Çünkü aynı zamanda toplumunda kültür ve bilinç düzeyi gelişir. Özgür ve demokratik bir toplum oluşur. Piyasada ve devlette şeffaflık artar. Halkın hükümet üzerinde denetimi sağlanmış olur.
Bunun için basının tarafsız olması gerekir… Ancak aynı zamanda çalışan gazetecinin de, doğru, tarafsız haber yapmasını, objektif olmasını isteriz.
Örneğin, ben basın çalışanlarından Başbakana ve Maliye bakanına şu soruyu sormalarını isterdim memura zam, aldığı son aylığa yapılan ilavedir. Aralık 2008 ayında 100 lira alan memur, 2009 Hazirana kadar 104 lira alacak. Neden siz yıllık zammı yüzde 8.7 ilan ettiniz?
Basın 4. Kuvvettir. Ancak yanlış insanların elinde, bir şantaj aracı da olabilir. Her yerde ve her zaman istismar edilebilir. Bunun için basında çalışanların , bir hakim kadar hassas olmalarını bekliyoruz..
ÇALIŞAN GAZETECİNİN SORUNLARI ÇOK
Bu beklentilerimize karşılık çalışan gazeteciye hiç bir hak vermiyoruz.
1)Çalışan gazetecinin hayat riski yüksektir. Gürcistan’ da üç gazeteci öldü. Irak ve Afganistan’ da ölen gazeteciler var.
1909 yılından 2008 yılı sonuna kadar 61 gazeteci öldürüldü. Bu gazetecilerin büyük çoğunluğu, özgür, aydınlık, laik ve demokratik Türkiye için çalışan görev şehitleridir.
AKP iktidarı 17 Nisanda yasalaşan, 5754 sayılı yasada çalışan gazetecileri, CHP olarak bizim önergemize rağmen meslekte yıpranma hakkından yararlandırmadı.
2) Çalışma yeri, çalışma zamanı belli olmayan ve fiilen tatil hakkı olmayan tek meslek sahibi, çalışan gazetecidir.
3) Çalışan gazetecinin iş garantisi hiç olmadı. Bu günkü medya mevzuatı içinde de olmayacaktır.
Ekonomik kriz yeni başlarken, reel sektörden önce, birçok gazete ve televizyon çalışanını işten çıkardı.
4) Çalışan gazeteci işverenler tarafından istismar ediliyor
Bazı gazete ve televizyonlar, çokça adam alıyor. İş başında seçim yaparak, bir iki ay içinde bunların en az yarısını eliyor.
Çoğu medyada ve özellikle bazı televizyonda çalışanlar maaş alamıyor. Geç alıyor. İmkanı olmayana, belirli bir sermayesi olmayana neden medya işletme izni veriliyor?
BASINDA SENDİKA ENGELİ VAR
5) Çalışan gazeteci fiilen sendika hakkını kullanamıyor.
- Toplam 40.000 çalışanın, 15.000’i sigortalıdır. 25.000’i kayıt dışı çalışmaktadır.
- Bunların yalnızca onda biri sendikalıdır.
- Toplam sendikalı 4500 çalışanın yalnızca 600 kadarı toplu sözleşme yapabilmiştir.
- Bazı gazeteler sendika kurulmasını önlemek için taşeron şirketler kurarak, bunlar aracılığı ile gazeteci çalıştırmaktadır.
Bu gibi istismarların önlenmesi ve çalışan gazetecinin topluma daha iyi hizmet getirmesi için taşeron uygulamasının önüne geçmek gerekiyor. Türkiye gazeteciler sendikasının kadro kanunu önerisini, yasalaştırmak gerekiyor.
5) Siyasi iktidar çalışan gazetecinin önünü kesmiştir.
- Örneğin, akreditasyon verilmeyerek, 7 gazetecinin başbakanlığa girmesi önlenmiştir. Demokratik ülkelerde böyle bir uygulama yoktur. Ancak totaliter rejimlerde olur. Birilerinin istifa etmesi bu ayıbı kapatmaya yetmez.
- Örneğin, başbakan gazeteciler önce bize sorsun gibi, demokratik ülkeler yakışmayan bir yöntemle yaklaşmıştır.
- Örneğin, cumhuriyet gazetesine yapılanlar bize şunu göstermiştir: iktidar basın özgürlüğünü kendi dar kalıpları içine hapsetmiştir.
Basında çalışanların bu kamusal görevleri yapması için medya sahibin de yansız olması gerekir. Bu nedenle medya patronlarının başka iş yapması, bu işlerinde medyayı bir güç olarak kullanmalarının önüne geçmemiz gerekir.