Başbakan ve Maliye Bakanı , Kamu borç stokunu düşük göstermek için Hazine Müsteşarlığı tarafından , hesaplanan ‘’Kamu Net Borç Stoku ‘’nu kullanıyor.
Gerçekte ise ‘’Kamu Net Borç Stoku ‘’ kamunun gerçek borcunu göstermez.
1) Kamunun gerçek borcu :Hazine Müsteşarlığı ,ocak 2008 kamu borç yönetim raporunda , 2007 yılı 3. çeyrek itibariyle Kamunun gerçek borcunu gösteren iç ve dış Toplam Kamu Borç stoku ( Brüt ) 358.5 milyar YTL , dir.
2)Başbakanın kullandığı Toplam Kamu Net Borç Stoku : 252.5 milyar YTL dir .
3)Arada 106 milyar YTL fark vardır. Net borç stoğu , kamunun borç stoğunu 106 milyar YTL eksik göstermektedir.
4)Toplam Kamu Net Borç Stoku, IMF ve OECD tarafından kullanılan bir göstergedir. IMF bu göstergeyi , Bir ülke sıkışınca elindeki varlık ve nakitleri de kullanarak dış borcunu ödeyip- ödeyemeceğini sorgulamak için kullanır. Ülke açısından ise Net borç stoku bir zaman kesitinde Kamunun nakit ihtiyacını gösterebilir… Ancak hiçbir zaman Kamunun gerçek borcunu göstermez. Kamunun gerçek borcunu Brüt borç stoku gösterir.
Zaten Tüm Avrupa ülkeleri de borç stokunu göstermek için Brüt borç stokunu kullanıyor. Türkiye de hazinenin net Borç stoku hesaplaması doğru değildir. Başbakanın net borç stokunu , kamu borç stoku olarak kullanması da İktisat mantığına ve etiğine aykırıdır. Halktan gerçekleri gizlemek , doğruları saptırmak ve özel kesimi yanlış yönlendirmek anlamını taşır.
BAŞBAKAN BORCU SAPTIRIYOR
5) Başbakan Kamu borç yükünü de saptırmaktadır. Borç yükü olarak Kamu net Borç Stokunun GSMH’ya oranı olan yüzde 45 oranını kullanmaktadır. Borç yükünün AB Maastriht kriterlerinin altında olduğunu tekrar etmektedir. Gerçekte ise Kamu borç stoğunun (brüt )GSMH’ya oranı yüzde 60 dolayındadır. Örneğin AB Tanımlı Genel Yönetim Borç stoku ‘nun GSMH’ ya oranı Kamu borç yönetimi raporunda yüzde 60 .7 dir.
NET BORÇ GERÇEK BORCU GÖSTERMEZ
Hazine Kamu ‘’Net Borç Stoku ‘’ hesabını şöyle yapmaktadır:
Milyar YTL
Toplam Kamu Borç Stoku (Brüt ) 358.5
– MB net varlıkları -39.9
– Kamu Mevduatı -37.3
– İşsizlik sigortası fonu net varlıkları -28.8
Kamu net borç stoku 252.5
Kamu net borç stokuna ulaşmak için , Kamu Borç Stokundan
( Brüt ) MB net varlıkları, Kamu Mevduatı ve İşsizlik sigortası fonu net varlıkları çıkarılıyor.
Kamu borcu, Kamunun faiz ödediği , bir vadesi olan ve vade sonunda nakden veya hesaben geri ödediği borçlarıdır. Borç idaresinin net borca ulaşmak için düştüğü , MB net varlıkları , Kamu mevduatı ve İşsizlik sigortası Fonunu düşmek yanlıştır.
– MB Net varlıkları (1) , MB’nın net dış varlıklar ve diğer varlık ve yükümlülükler toplamıdır. 2007 3. çeyrekte , MB net dış varlıkları 71.3 milyar YTL ve Diğer varlık ve yükümlülükler eksi 31.6 milyar YTL’dir. MB rezervlerine karşılık , Türkiye de 100 milyar dolar kısa vadeli yabancı sermaye (sıcak para ) var. Bu sıcak para da aslında bir kısa vadeli borçtur.
BORÇTA HÜLLE
– Kamu mevduatının kamu borcundan indirilmesi yanlıştır. Birisi borçtur, birisi nakit varlıktır. Kamu bu Mevduat için faiz alıyor. Bu faiz bütçeye gelir kaydediliyor. Borçtan indirilmesi halinde çift sayma olacaktır. Kaldı ki , bu mevduatın çoğu , tahakkuk etmiş ve ödenmek üzere olan nakitlerdir. Örneğin Aybaşında ödenecek kamu çalışanlarına ödenecek maaşlar, Örneğin TÜBİTAK’ın yaptırdığı araştırmalar için ödeyeceği bedeller veya Müteahhitlerin tahakkuk etmiş ve ödenmemiş paraları bankada beklemektedir. Bunlar kamunun nakit imkanlarıdır. Kamu borcunu azaltmazlar.
– İşsizlik Sigortası Fonu net varlıkları zaten kamunun borç olarak kullandığı fondur. Bu fon , işsizlere ödenmek üzere işçinin ve işverenin ödediği primlerden oluşmaktadır. Hazine bu fonu borç olarak kullanıyor. Faiz ödüyor. Vadesi geldiğinde geri ödüyor. Bu nedenlerle kamu borcudur. Net borç stoku için ,bu borcu yok saymak yanlıştır.
Özet olarak , 2007 yılı 3. çeyrek itibariyle , Hazine musteşarlığı raporunda iç ve dış kamu borç stoku 358.5 milyar YTL’dir. Aynı rapora göre aynı tarih itibariyle AB tanımlı Genel yönetim Nominal Borç stoku 344.0 milyar YTL dir. Yine Hazine Müsteşarlığı kayıtlarına göre , 2008 ocak ayında Merkezi Yönetim Borç stoku , 336.6 milyar YTL’dir.