Asgari ücret, “çalışanın ve ailesinin hiç olmazsa temel ihtiyaçlarını karşılayarak, yaşamalarına imkan vermek için işveren tarafından ödenmesi zorunlu olan en düşük ücret düzeyidir.”
Aslında teorik olarak temel ihtiyaçlar içersinde , yalnızca yemek , giyinmek ve barınmakla sınırlı değildir.. Eğitim ve kültürel ihtiyaçlar da temel ihtiyaçlardır.. Yani asgari ücret insanın insan gibi yaşaması için gereken ücrettir..
350 YTL ile, değil kültürel , asgari fiziki ihtiyaçların karşılanması da mümkün değildir..
IMF başkan yardımcısı Krueger’in neden dolayı asgari ücret yüksek dediğini dün bu köşede izah etmeye çalıştım… Ne var ki içerideki bazı IMF kolikler de benzer şekilde, asgari ücretin yüksek olduğunu söylüyorlar… Bazıları Çin’le rekabet için asgari ücretin yüksek olduğunu söylüyorlar.. Bazıları da asgari ücret ile fert başına gelir seviyesi arasında ilişki kurmaya çalışıyor..
1) Çin’le Türkiye’nin ücret düzeyini karşılaştırmak doğru değildir.. Zira, Çin’deki yaşam şartlarıyla Türkiye’deki yaşam şartları farklıdır.. Çin’de 50 dolar alan, Türkiye de 250 dolar alandan daha iyi bir yaşam sürdürebilir.
Kaldı ki , Çin’le rekabet edeceğim diye eğer ücret düzeyini daha da düşürürseniz, emek verimliliği daha hızlı düşer.. Sonuçta rekabet gücünüz azalır.
2) Öte yandan Fert başına ortalama gelir seviyesi ile asgari ücreti mukayese etmekte çok çok yanlıştır.. Çünkü tarifi gereği, asgari ücret temel ihtiyaçları karşılamak için verilen ücrettir.. Temel ihtiyaçlar zengin ve fakirliğe göre değişmez.. Belki standartlar açısından bir fark vardır.. Ancak bu fark hem temel ihtiyaçlar kavramını değiştirmez.. Hem de fert başına ortalama gelir farkı kadar olamaz..
3) Kaldı ki Türkiye’yi mukayese edeceksek , AB ülkeleri ile mukayese etmemiz gerekir.. Madem AB’ye üye olmak iddiasındayız, o zaman ücret standartlarını da bu çerçevede analiz etmemiz gerekir.
Aşağıdaki tabloda bazı AB ‘ ülkelerinde 2004 yılı asgari ücretleri verilmiştir.. Eurostat’tan aldığımız bu tabloya göre, Türkiye de asgari ücret düzeyi, Sovyetler bloğundan kopan bazı doğu Avrupa ülkelerinin de altındadır.
4) Şimdiye kadar Türkiye’de yaşanan bütün krizlerin, özel sektör iflaslarının, banka soygunlarının ve yolsuzluğun maliyetleri, sosyalleştirilmiştir. Topluma yayılmıştır.. Ücretlilerin ve çiftçinin sırtına yüklenmiştir. Kriz dönemlerinde insanların kemer sıkmaya karşı tepkileri daha az olur.. Şimdi bir yandan ekonomik istikrar var derken , öte yandan ücretleri kısmaya çalışmak, topluma dinamit yerleştirmek demektir.
BAZI AB ÜLKELERİNDE ASGARİ ÜCRET
(Şubat 2004 )
Euro
Lüksemburg 2.402
İrlanda 2.201
İngiltere 2.0 41
Yunanistan 504
İspanya 460
Portekiz 365
Macaristan 202
Polonya 177
Türkiye 189