Maliye Bakanının açıklamasına göre , 2015 bütçe giderleri 472.9 milyar lira , bütçe gelirleri 452 milyar lira ve bütçe açığı ise 21 milyar lira olarak öngörüldü.
2015 bütçesinin temel amaçlarının da , Büyümeyi ve istihdamı artırmak, cari açığı azaltmak, fiyat istikrarını sağlamak ve sürdürmek olduğu vurgulandı.
2015 Bütçe harcamalarının yüzde 5.5 , buna karşılık vergi gelirlerinin ise yüzde onun üstünde artması öngörülmüştür. 2015 yılında enflasyonun yüzde 5.5 üstünde olması kaçınılmazdır. Demek ki bütçe harcamaları reel olarak azalacaktır.
1.Bütçede altyapı yatırımları için yeterli kaynak ayrılmamış.
Bu güne kadar yapılan uygulamadan , 2015 yılının seçim yılı nedeniyle bütçeden yapılan sosyal yardımların da artacağı çok rahat söylenebilir. Demek ki bütçedeki reel azalma daha ziyade yatırım harcamalarında olacaktır. Mamafih 473 milyar liralık bütçenin yalnızca 6.8 milyar lirası sermaye transferlerine ayrılmıştır.
Hükümet hep duble yoldan bahsediyor. Alt yapı yatırımları yalnızca duble yol değil ki . Altyapı yatırımları tarım, sanayi, ticaret gibi sektörlerin gelişebilmesi için gerekli olan ulaştırma, enerji ve iletişim gibi kamu veya özel kesim tarafından yapılan temel yatırımlardır. Kaldı ki , demiryolu ve deniz yolu taşımacılıkta daha ucuz altyapılardır. Devlet alt yapı yapmazsa, yerli veya yabancı sermaye de yatırım yapmaz.
2. Bu bütçesi ekonomide canlanma getirmiyor ve büyümeye destek olmuyor.
2015 GSYH da büyüme yüzde 4 olarak öngörülüyor. Ancak aynı zamanda özel tüketimin yüzde 4 ve kamu tüketiminin de yüzde 2 artacağı ifade ediliyor.
Zaten ekonomide durgunluk varken , kamu harcamalarında yüzde 2’lik bir artış ,büyüme için gerekli talep artışını yaratmaz , ekonominin canlanmasına etkili olmaz ve büyüme daha düşük kalır.
Öte yandan Vergi gelirlerinde harcamalardan daha yüksek artışlar öngörülmüş. Söz gelimi ithal ürünlerden alınan KDV’ nin yüzde 14.5 artacağı öngörülüyor. Bunun bir nedeni , kur artışı nedeniyle ithal malının daha pahalı hale gelmesi , bir nedeni de vergi artışı olabilir.
Vergi artışları ve ek vergilerin getirilmesi, ticaret hacminin daralmasına ve özel yatırımların kısılmasına neden olur. Büyüme hedefi tutmaz. Vergi artışına rağmen , daralan ticaret hacmi ve GSYH’ düşük büyüme vergi gelirlerinde de beklenenden tersine azalmaya neden olur.
Orta vadeli programda , tasarruf oranının artırılacağı ifade ediliyor. Çelişkili olan , büyüme ve gelir artışı yaratılmadan tasarruf oranının nasıl artırılacağıdır ?
3. Bütçe İktisat ve maliye politikasının bir aracı olmaktan çıkmıştır.
2015 bütçesinde geçmiş yıllarda olduğu gibi , yalnızca bütçe açığını en aza indirme hedefinin gözetildiği , iktisat ve maliye politikasının bir aracı olarak bütçe politikasının göz ardı edildiği anlaşılmaktadır.
Eğer bütçe iktisat ve maliye politikasının bir aracı olacaksa , denk bütçeden önce esnek bütçe olmalıdır. Enflasyon ve büyüme hedeflerine göre bütçe açığı veya bütçe fazlası olabilir.
Yine , bütçe harcamalarının etkin yapılması denk bütçeden daha önemlidir. Söz gelimi bütçe kaynaklarının , popülist amaçlı olarak ve sosyal yardım adı altında dağıtılması yerine , iş yaratacak yatırımlara harcanması bütçe harcamalarının etkinliğini artıracak ve bütçe politikasını daha aktif kılacaktır.