2014 yılında Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) , yüzde 2.6 oranında büyüdü. Büyüme GSYH’da belirli bir dönem içinde meydana gelen reel artıştır. Yani sabit fiyatlarla meydana gelen artıştır.
2010 yılından sonra GSYH da büyüme hızla düşmeye başladı ve 2012 de yüzde 2.2, 2013 te yüzde 4 ve 2014 ‘te de yüzde 2.6 oldu.
Bu sene 2015 te de büyüme oranı düşük çıkacak. Seçim yılı olması nedeniyle, Hazirana kadar kamu harcamalarında ve kamu yardımlarında artış devam edecektir. Siyasi partilerin ve adayların seçim harcamaları da devam edecektir.
Seçim harcamaları ekonomiye bir miktar canlılık getirir. Ancak öte yanda gerek tüketici ve gerekse reel sektör güveni dibe vurmuş görünüyor. Bu nedenle büyüme beklentileri düşük kalıyor.
2014 Büyüme oranları ile ilgili satırbaşları şöyledir:
1. Don ve kuraklık tarım üretimini düşürdü. Tarım sektörü daraldı, büyüme oranı eksi yüzde 1.9 oldu. Buna karşılık İmalat sanayii yüzde 3.7 büyüdü. İnşaat sektöründe yüzde 2 gibi düşük büyüme yaşandı. En fazla büyüme, finans ve sigorta sektöründe, yüzde 7 büyüme oranı ile meydana geldi.
2. Hane halkı tüketimi artmadı. Sabit fiyatlarla yüzde 1.3 oranında arttı. Ancak yüzde 1.2 nüfus artışını dikkate alırsak, fert başına tüketim harcamalarının bir önceki yıl düzeyinde kaldığını söyleyebiliriz. Demek ki tüketim cephesinden büyümeyi destekleyen talep artışı olmadı.
3. Buna karşılık Devletin tüketim harcamaları yüzde 4.6 oranında arttı. Devletin yatırım harcamaları ise tersine yüzde 7.3 oranında daraldı. Bu durum, seçim ekonomisinin 2014 yılında başladığını gösteriyor. Zira yatırım harcamalarının sonucu daha uzun zaman içinde ortaya çıkar. Tüketim harcamalarının artması ise kısa sürede sonuç verir. Bu durum seçim ekonomisi anlamına gelir.
4. Özel sektörde yatırım yapmadı. Özel yatırımlar yalnızca yüzde 0.9 oranında arttı. Kamu ve özel toplam yatırımlardaki artış ise eksi 1.3 yüzde oldu. Yani yatırımlar geriledi.
5. Dış ticarette, ihracat yüzde 6.8 arttı, ithalat yüzde 0.2 daraldı. Bunda kur artışı ve durgunluk etkili oldu.
|
2014 GSYH BÜYÜME ORANLARI |
|
|
BÜYÜME ORANI |
|
|
GAYRİ SAFİ YURT İÇİ HASILA |
2,9 |
|
SEKTÖRLER |
|
|
TARIM SEKTÖRÜ |
-1,9 |
|
SANAYİ SEKTÖRÜ |
3,5 |
|
HİZMETLER |
4,0 |
|
TÜKETİM – YATIRIM |
|
|
HANE HALKI NİHAİ TÜKETİM HARCAMASI |
1,3 |
|
DEVLETİN NİHAİ TÜKETİM HARCAMASI |
4,6 |
|
GAYRİ SAFİ SABİT SERMAYE OLUŞUMU (YATIRIMLAR) |
-1,3 |
|
STOK DEĞİŞMESİ |
0,1 |
|
İHRACAT |
6,8 |
|
İTHALAT |
-0,2 |
|
BAZI ALT SEKTÖRLER |
|
|
İMALAT SANAYİ |
3,7 |
|
İNŞAAT |
2,0 |
|
FİNANS VE SİGORTA |
7,0 |
6.2014 büyümesinde kritik olan yatırımlarda gerilemedir. Toplam talep artışı ekonomide canlanma yaratır ve GSYH ‘de büyümeyi etkiler. Talep artışı ise tüketim ve yatırımlardaki artış ile olur. Ne var ki Yatırımlardaki artış daha önemlidir… Zira hem talebin artmasına hem de istihdamın artmasına ve işsizliğin azalmasına neden olur.
Dahası da var… Yatırımların artması, uzun dönemli ve istikrarlı büyümeyi sağlar.
Devlet bir yandan özelleştirme yoluyla altyapı yatırımlarını elinden çıkardı. Bir yandan da özelleştirme gelirlerini bütçe açıklarında kullandı. Oysaki özelleştirme felsefesi, özelleştirme gelirlerinin yeni yatırımlarda kullanılmasını gerektirmektedir.
2011 yılına kadar, bol sıcak para, düşük kur, dış kaynağa ve ithalata bağımlı büyümenin, geleceğinin bu günkü durgunluk olacağı açıktı. Buna rağmen siyasi iktidar günü kurtarma peşinde koştu. Şimdi Büyüme hesabı terse döndü.