Maliye Bakanı, 2008 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanun Tasarısı’nı açıkladı. Bu tasarı önce, 30 Ekim ile 23 Kasım arasında plan ve bütçe komisyonunda görüşülecek. Arkasından Meclis’e gelecek.
Merkezi Yönetim Bütçesi, Cumhurbaşkanlığı, bakanlıklar, üniversiteler, bağımsız denetim kurumları gibi merkezi devlet kuruluşlarına ayrılan ödenekleri, tarım ve sosyal güvenliğe olduğu gibi devlet yardımlarını, kamu gelirlerini ve vergi gelirlerini, borç faizlerini düzenleyen bir mali plandır.
Toplumun her kesimini ilgilendirir. Bu nedenle iktisat politikasının önemli bir aracıdır.
Bütçenin analizi bir yazıya sığmaz.2008 bütçesini ve bütçe politikasını, başarı şansını bu köşede bir yazı serisi halinde irdelemeye çalışacağım.
TABLO : I ) 2008 MERKEZİ YÖNETİM BÜTÇE BÜYÜKLÜĞÜ
|
|
|
|
ARTIŞ |
YÜZDESİ |
|
|
|
MİLYAR YTL |
2007 BÜTÇESİNE GÖRE |
2007 GERÇEKLEŞME TAHMİNİ |
|
1) |
GİDERLER |
222.3 |
8.5 |
9.6 |
|
|
Faiz Hariç Giderler |
166.3 |
9.4 |
8.1 |
|
|
Faiz Giderleri |
56.0 |
5.8 |
14.3 |
|
|
|
|
|
|
|
2) |
GELİRLER |
204.6 |
8.7 |
8.8 |
|
|
Vergi |
171.2 |
8.3 |
13.3 |
|
|
Vergi Dışı Gelirler |
33.3 |
11.1 |
-9.7 |
|
|
|
|
|
|
|
3) |
BÜTÇE AÇIĞI |
17.8 |
5.5 |
19.3 |
|
|
|
|
|
|
|
4) |
FAİZ DIŞI FAZLA |
38.2 |
5.9 |
12.1 |
I) Toplam Giderler :
2008 yılı enflasyon hedefi (TÜFE olarak) yüzde 4 ve GSMH büyüme hedefi yüzde 5.5’tir.
2008 bütçe büyüklüğünün bir önceki yıl bütçesine göre artış oranı yüzde 9.6’dır.
Bu şartlarda 2008 bütçesinin bir önceki yıl bütçesine göre reel büyüme oranı yüzde 2.1’dir. Bütçenin reel büyüme oranı, GSMH büyüme oranı yüzde 5.5’in altındadır. Dolayısıyla 2008 bütçesi’nin genişletici etkisi yoktur.
II) Faiz giderleri
Faiz için ayrılan ödeneklerinin, 2007 bütçesine göre artış oranı yüzde 5.8 ve 2007 bütçesi gerçekleşme tahminine göre artış hızı yüzde 14.3’tür.
2007 bütçesi gerçekleşme tahminine göre faiz ödemelerinin Merkezi Yönetim Bütçesi içindeki payı yüzde 24’tür. 2008 bütçesinde ise faiz ödeneklerinin yine merkezi yönetim bütçesi içindeki payı yüzde 25’tir.
Faiz giderlerinin payındaki artış, 2008 yılında reel faizlerin yüksek tutulacağını ve iç borç stokunun artacağını göstermektedir.
Kaldı ki, dış borç faizi karşılığı olarak ta ortalama döviz kuru düşük tutulmuştur. Kurların ortalama üstünde olması halinde faiz ödemeleri artacaktır.
III) Faiz dışı giderler
1) Personel giderleri: Faizlerden ve cari transferlerden sonra bütçede üçüncü en büyük kalem personel giderleridir. Personel giderlerinde artış 2007 yılı bütçesine göre yüzde onun üstündedir. Ancak bu artış kamuda çalışanların maaş ve ücretlerine aynı oranda yansımamıştır. Çünkü seçim rüşveti olarak 2007 yılında 25000 yeni memur alınmış ve geçici işçiler devamlı kadroya alınmıştır.
Memur maaşlarındaki artış da kamuoyuna yanlış yansıtılmıştır.
Örneğin en yüksek maaşlı memura verilen zam oranı ilk altı ay için yüzde 2.1 ve ikinci altı ay için ise yüzde 2’dir.Yıllık zam yüzdesi olarak biri altı ay, biri bir yıl devam eden yani farklı süreyi kapsayan bu iki oran toplanmış ve bunların toplamı olan yüzde 4.1 oranı 2008 yılı zam oranı olarak ilan edilmiştir. Oysa ki gerçek ortalama artış yüzde 3.1’dir. Yinelemek gerekirse yanılmanın nedeni ikinci altı ayda verilen zammın da yıllık verilmiş olarak varsayılmasıdır.
En düşük maaşta da bu yolla hesaplanan yüzde 10.55 oranında zammın gerçek oranı yüzde 8.7’dir.